Takie wyniki przynosi najnowsza edycja badania „Sytuacja na rynku consumer finance”, opracowywanego co kwartał przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (ZPF) oraz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej (IRG SGH).

Jego efektem jest Barometr Rynku Consumer Finance (BRCF). W pierwszym kwartale 2023 r. wartość indeksu BRCF wyniosła 90,9 pkt. Chociaż wzrosła o 1,4 pkt. wobec ostatniego kwartału 2022 r., to jednak wciąż jest zbliżona do poziomu z okresu pandemii.

– Nastroje wśród konsumentów, pomimo lekkiego odbicia, wciąż są bardzo słabe. Dowodzi tego nasz wskaźnik, który po oczyszczeniu z wahań krótkookresowych jest w trendzie spadkowym – podkreśla Marcin Czugan, prezes ZPF.

Jak Polacy oceniają sytuację gospodarczą?

Z badania „Sytuacja na rynku consumer finance” wynika, że prawie 65% gospodarstw domowych w Polsce spodziewa się pogorszenia sytuacji ekonomicznej w kraju w ciągu następnych 12 miesięcy. Jeszcze w ostatnim kwartale odsetek pesymistów sięgnął 78%, a w szczycie pandemii – nawet 80%. Nie zmienia to jednak faktu, że ich przewaga nad osobami, które oczekują polepszenia koniunktury gospodarczej, jest wyraźna.

– Najnowsze badanie zostało przeprowadzone jeszcze przed publikacjami Głównego Urzędu Statystycznego na temat PKB w czwartym kwartale 2022 r. oraz inflacji w styczniu. A skoro gospodarka spowalnia, a ceny żywności i wydatki mieszkaniowe rosną w tempie 20% rocznie, to nie jest wykluczone, że w kolejnym badaniu odsetek pesymistów
znów wzrośnie – mówi Marcin Czugan.

– Według wszelkich oczekiwań wysoka inflacja utrzyma się na dłużej, a dane w zakresie PKB wskazują na to, że recesja jest już w Polsce. Nadchodzi stagflacja. Obecna lekka poprawa barometru nie wskazuje na przełamanie trendu – dodaje dr Sławomir Dudek, ekonomista SGH, współautor badania „Sytuacja na rynku consumer finance”.

Ekonomista wskazuje jednocześnie, że dość optymistycznie wyglądają dane, pokazujące, iż 48% respondentów deklaruje posiadanie nadwyżek finansowych. Są w stanie oszczędzać z bieżących dochodów. W porównaniu do pierwszego kwartału ubiegłego roku ten odsetek wzrósł o 6,6 pkt. proc. Jednocześnie 48% gospodarstw domowych nie spodziewa się problemów z obsługą własnych zobowiązań (+2 pkt. proc. r/r).

Zakup mieszkania, domu, samochodu. Ilu Polaków ma takie plany?

Respondenci zostali również zapytani o plany związane z zakupem domu lub mieszkania w ciągu najbliższych 12 miesięcy. 12% z nich deklaruje, że takie wydatki są w ich przypadku prawdopodobne. W tej grupie większość ocenia jednak taki wariant tylko za możliwy. Zdecydowanych na zakup mieszkania lub domu jest 2,9% ankietowanych (w I kw. 2022 r. ten odsetek wyniósł 3,4%).

Jednocześnie poprawiły się oceny konsumentów dotyczące planowanego zakupu samochodu. 11,5% respondentów ocenia, że takie wydatki w ich przypadku są bardzo lub dość prawdopodobne w najbliższych 12 miesiącach. Przed rokiem takie deklaracje złożyło 9,2% ankietowanych.

– Polacy ostrożniej podchodzą jednak do finansowania zakupów dóbr trwałych kredytem. W okresie rekordowo wysokich stóp procentowych skłonność do zaciągania nowych zobowiązań pozostaje w trendzie spadkowym. Obecnie około połowa respondentów deklaruje chęć sięgnięcia w części lub w całości po kredyt przy zakupie dóbr trwałych – wskazuje Marcin Czugan.