W ostatnim czasie wiele banków chwali się wdrażaniem działań ekologicznych, zarówno w zakresie wewnętrznych praktyk, jak i oferowanych produktów finansowych. Wymusza to presja ze strony społeczeństwa troszczącego się o przyszłość naszej planety, kampanie organizacji ekologicznych oraz nowe regulacje prawne. W styczniu 2023 roku weszła w życie unijna dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive).

Dyrektywa ta wprowadziła szeroki zakres obowiązków sprawozdawczych firm w kontekście zrównoważonego rozwoju. Zastępuje ona wcześniejszą dyrektywę dotyczącą raportowania niefinansowego (NFRD) i ma na celu zapewnienie większej przejrzystości w zakresie wpływu działalności przedsiębiorstw na społeczeństwo i środowisko. Pierwsza sprawozdawczość według nowych wytycznych obowiązuje za rok obrotowy 2024, co oznacza, że pierwsze sprawozdania zgodne z CSRD będą publikowane w 2025 roku. Działania w duchu zrównoważonego rozwoju stają się więc wymogiem oraz niemałym wyzwaniem, ale czy mogą przynieść także korzyści?

Prąd, woda i depapieryzacja

Najczęstsze proekologiczne inicjatywy, stosunkowo proste we wdrożeniu, podejmowane nie tylko przez banki, ale także przez większość firm, dotyczą modernizacji biur i placówek poprzez wprowadzenie rozwiązań ograniczających negatywny wpływ na środowisko. Podstawowe działania w tym aspekcie to ograniczenie zużycia wody i prądu czy rezygnacja z papieru na rzecz elektronicznych dokumentów, jak choćby wyciągi bankowe przesyłane online. Działania wymagające większych nakładów finansowych czy zmian strukturalnych to np. wymiana floty samochodów na hybrydowe czy polityka ograniczania podróży służbowych.

– Od 2018 roku 100% energii kupowanej przez bank pochodzi z OZE, a samochody hybrydowe i elektryczne stanowią obecnie 60% naszej floty pojazdów. Sukcesywnie redukujemy emisję CO2 z działalności operacyjnej oraz wdrażamy kolejne eko-usprawnienia w organizacji, m.in. depapieryzujemy kolejne procesy, w czym pomaga nam współpraca ze startupem Autenti – mówi Agnieszka Michalik-Stankowska, kierowniczka Zespołu Strategii i Partnerstw ESG w Banku BNP Paribas.

Ekologiczne zachęty dla klientów banków

Podobne inicjatywy podejmuje zdecydowana większość instytucji finansowych. Dużo większy wpływ na kształtowanie zielonej gospodarki mają jednak działania proekologiczne trudniejsze do wdrożenia, wiążące się ze zmianą strategii produktowej banku. Chodzi o tworzenie w ofercie odpowiednich produktów, wspierających klientów w przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną.

– Kluczowy wpływ instytucji finansowej na środowisko naturalne ma działalność biznesowa. Nasze strategiczne działania to dekarbonizacja portfela kredytowego oraz zwiększanie wolumenów zrównoważonego finansowania poprzez rozwój oferty produktów i usług, które wspierają klientów w transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju – tłumaczy Agnieszka Michalik-Stankowska.

I rzeczywiście, BNP Paribas ma w ofercie szereg produktów dla firm w obszarze finansowania zielonych inwestycji. Klienci indywidualni tego banku mogą natomiast wziąć kredyt na ekologiczne instalacje w domu – wymianę nieekologicznych źródeł ciepła, zakup i montaż instalacji fotowoltaicznych oraz innych służących korzystaniu z energii odnawialnej. Alior Bank z kolei oferuje kredyt Czyste Powietrze, a VeloBank – EKO-kredyt na ekologiczne inwestycje z korzystnym oprocentowaniem.

Wśród oferowanych rozwiązań niektóre wyróżniają się oryginalną konstrukcją, jak akcja VeloLas powiązana z rachunkiem oferowanym przez VeloBank.

– W VeloBanku od początku stawiamy na akcje, które nieodłącznie wiążą się ze wsparciem realizacji celów zrównoważonego rozwoju. W portfolio inicjatyw z pola ESG mamy więc VeloLas realizowany we współpracy z Posadzimy.pl. Nasza akcja „Sadzimy razem #VeloLas” wystartowała w czerwcu 2023 r. i promuje postawy proekologiczne, zachęcając jednocześnie do korzystania z innowacji, jaką jest uwierzytelnianie danych osobowych za pomocą aplikacji mObywatel. Za każde VeloKonto otwarte przy użyciu mObywatela klient otrzymuje cyfrowy certyfikat potwierdzający posadzenie jednej sadzonki drzewa. Licznik #VeloDrzew wciąż bije – dziś mamy już ponad 12 tys. drzewek i ta liczba nieustannie rośnie – mówi Katarzyna Meissner, dyrektor zarządzająca Obszarem Komunikacji i Marketingu VeloBanku.

Działający dopiero od półtora roku VeloBank zdążył również uruchomić VeloMarket, platformę marketplace, na której można kupić zdrową żywność, naturalne kosmetyki, ale także sprzęt do wytwarzania energii z odnawialnych źródeł, jak panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła.

– VeloMarket to innowacyjne w skali Polski przedsięwzięcie z pogranicza e-commerce, edukacji i finansów. Promujący ekologiczne wybory w codziennych zakupach i odnawialne źródła energii marketplace to modelowy przykład projektu wpisującego się w ideę ESG – mówi Katarzyna Meissner.

Czas na trudne decyzje

Banki podejmują jednak również proekologiczne decyzje o znacznie większym ciężarze gatunkowym, jak na przykład rezygnacja z finansowania sektora węglowego. UniCredit odmówił finansowania elektrociepłowni węglowych już od 2023 roku. BNP Paribas wyznaczył sobie analogiczny cel na 2030 rok w krajach Unii Europejskiej i na 2040 – globalnie.

Bank ING prowadzi politykę odejścia od finansowania wysokoemisyjnych nieodnawialnych źródeł energii. Zgodnie z deklaracją banku, po 2025 r. nie będzie on finansować klientów instytucjonalnych, których działalność jest bezpośrednio zależna od węgla energetycznego w stopniu wyższym niż 5%. Jednocześnie ING będzie wspierał finansowanie odnawialnych źródeł energii i w latach 2024-2030 przeznaczy na ten cel 5 mld zł w segmencie bankowości korporacyjnej.

Odpowiednie zarządzanie własną działalnością operacyjną i oferta produktowa to jeszcze nie wszystko.

– Wspieramy nie tylko poprzez produkty i usługi powiązane z aspektami ESG, lecz rozwijamy również wachlarz narzędzi beyond banking, które pomagają klientom Banku BNP Paribas, np. w spełnianiu nowych wymogów regulacyjnych. Dobrym przykładem takiego narzędzia jest Envirly, pomagające raportować ślad węglowy organizacji czy kalkulatory emisyjności wspierające zarządzanie przedsiębiorstwami klientów sektora Food & Agro. Takie rozwiązania pomogą naszym Klientom w budowaniu przewagi konkurencyjnej w łańcuchach dostaw i uzyskaniu łatwiejszego dostępu do finansowania – dodaje ekspertka BNP Paribas.

Czy bankom opłaca się ekologia?

Inwestowanie w zielone technologie i energooszczędne praktyki może pomóc w redukcji kosztów operacyjnych, ale skala korzyści z tego rodzaju oszczędności jest niewielka. Zaangażowanie w działania na rzecz ekologii i zrównoważonego rozwoju pomaga natomiast w budowaniu pozytywnego wizerunku marki. Są to również korzyści w zakresie employer branding – potencjalni pracownicy chętniej podejmują pracę w organizacji, która jest społecznie i ekologicznie odpowiedzialna. W dalszej perspektywie inwestowanie w zielone projekty może przyciągnąć klientów, którzy cenią sobie odpowiedzialność społeczną i środowiskową. Na początku jednak podążanie za zielonymi inwestycjami oznacza budowanie strategii i wyłożenie dużych funduszy z nadzieją na zyski w przyszłości.

– Na koniec 2023 roku łączna wartość bilansowa zrównoważonego finansowania udzielonego przez Bank BNP Paribas wynosiła 9,6 mld zł, stanowiąc 10,9% całego portfela. To wzrost o 47,7% w ujęciu rok do roku i dowód na dynamiczne realizowanie założeń strategicznych. Wśród najważniejszych wskaźników znajduje się również, m. in., redukcja emisji CO2 o 55% do 2025 roku względem roku 2019 – na koniec 2023 roku redukcja wynosiła już 50%. Jesteśmy więc na dobrej drodze do realizacji tych celów – mówi Agnieszka Michalik-Stankowska.

– VeloBank rozpoczął działalność w październiku 2022 roku, więc trudno jeszcze mówić o mierzalnych wynikach jego środowiskowych działań. Opublikujemy w tym roku nasz pierwszy niefinansowy raport, w którym wskażemy rezultaty podejmowanych aktywności – mówi Katarzyna Meissner.

Banki kształtują rzeczywistość gospodarczą i społeczną, wpływając tym samym na wybory klientów indywidualnych i przedsiębiorstw. Konkretne liczby pokazujące korzyści z prowadzenia ekologicznej polityki instytucji finansowych są jednak na tym etapie trudne do uzyskania. Popularność ekologicznych produktów w ofertach wiodących banków wskazuje jednak na korzyści, jakie banki mogą osiągnąć dzięki zaangażowaniu w zrównoważony rozwój, nawet jeśli nie są to korzyści stricte finansowe, ale inwestycja w długoterminową wartość oraz rozwój otoczenia biznesowego, w którym banki prowadzą działalność.