Rok 2020 ze względu na pandemię COVID-19 przyniósł spowolnienie gospodarcze. Negatywne skutki dotknęły również rynek płatności, którego przychody zanotowały spadek (pierwszy raz od 11 lat) na poziomie 5% w porównaniu z rokiem 2019.  Analitycy McKinsey przewidują szybkie odbicie branży obsługi płatności i powrót do wzrostu na poziomie 6-7%, co da 2,5 bln USD rocznych przychodów do 2025 roku.

Pełny raport można pobrać tutaj.

Pandemia wpłynęła na odchodzenie od korzystania z gotówki. Nowe możliwości uzyskiwana przychodów takie jak telemedycyna, czy joga i fitness online angażują płatności cyfrowe. W ramach raportu podkreślono również wpływ wprowadzenia opłat za wypłaty gotówki w bankomatach oraz zmniejszanie ich sieci, co miało miejsce w takich państwach jak Polska, Argentyna i Tajlandia.

Raport McKinsey „Global Payments 2021”

Główne trendy w obszarze płatności, które wskazuje McKinsey to odejście od gotówki oraz wzrost udziału i liczby płatności elektronicznych. Globalnie liczba transakcji bezgotówkowych wzrosła w 2020 r. o 6 proc. Pandemia wzmocniła zmiany w zachowaniu konsumentów takie jak korzystanie z zakupów online oraz z płatności natychmiastowych.

Wzrosło również wykorzystywanie portfeli cyfrowych. W Australii „tap to pay” zanotowało wzrost o 90% w okresie od marca 2020 do marca 2021. Metoda ta odpowiada już za 40% płatności wykonywanych przy użyciu portfela cyfrowego.

Przedsiębiorcy zaczęli częściej budować konkurencyjność również na etapie płatności. Chętniej wprowadzano niestandardowe rozwiązania jak płatności za pomocą kodów QR, czy pay-by-link. Platformy społecznościowe takie jak Instagram rozwijały wbudowane funkcje płatności, umożliwiając sprzedawcom przeprowadzanie całości transakcji na jednej platformie. Na polskim rynku przykładem takiego rozwiązania jest wdrożenie przez Tpay i Koda płatności BLIKIEM na Messengerze.

Jak wynika z badania McKinsey globalne użycie gotówki zmniejszyło się o 16% w 2020 r., przy czym regionalnie spadki były mocno zróżnicowane. Brazylia zanotowała spadek aż o 26%, a  Stany Zjednoczone o 24%. W Wielkiej Brytanii płatności gotówkowe zmniejszyły się o 8%.

Analitycy prognozują, że dzięki ożywieniu gospodarczemu i otwarciu sklepów stacjonarnych, transakcje gotówkowe odzyskają część udziału w rynku w 2021 roku. Niemniej przewiduje się, że około 2/3 odnotowanego spadku można uznać za trwałe zjawisko.

Skutki wychodzenia gotówki z obiegu

W raporcie McKinsey czytamy, że zwiększa się koszt dystrybucji gotówki i jej odbioru, co wpływa na politykę banków. Rozwiązaniem w tym zakresie jest tworzenie sieci połączonych bankomatów różnych banków. Minimalizować koszty ma także outsourcing obsługi bankomatów i transportu gotówki.

Krajowi regulatorzy w państwach, w których spadki używania gotówki są znaczące opracowują strategię zapewnienia dostępności do waluty banku centralnego. Jednym z rozważanych rozwiązań jest emisja waluty w wersji cyfrowej, czyli CBDC (ang. central bank digital currency).

Warto zwrócić uwagę, że w Polsce w ostatnim czasie podjęto działania na rzecz gotówki. NBP poparł projekt tzw. ustawy o gotówce, która obliguje przedsiębiorców do przyjmowania płatności banknotami i monetami. Nowelizacja ustawy o usługach płatniczych została już podpisana przez prezydenta. Wprowadzone przepisy przewidują wyjątki m.in. przy zakupach internetowych, w punktach sprzedaży bez personelu, w ramach imprez masowych.