Wśród 33 krajów europejskich, Polska znalazła się na 32. miejscu, jako jeden z dwóch krajów o najniższej liczbie przypadków oszustw – według liczby ofiar oszustw na tysiąc klientów. Oszustwa zakupowe i inwestycyjne były najczęstszymi oszustwami nad Wisłą.

Raport Revolut ujawnia rosnące zagrożenie ze strony oszustów, którzy wg. danych GASA za 2022 r. (Global Anti-Scam Alliance, Global State of Scams) ukradli ludziom łącznie ponad 1 bilion $. Dane Revolut za 2023 r. wskazują na to, że wraz z rozwojem metod wyłudzania od ofiar wrażliwych danych osobowych i danych konta, problem się pogłębia. Przestępcy finansowi inwestują w technologię i stosują wyrafinowane taktyki, takie jak fałszywe strony internetowe, wydłużone łańcuchy płatności i ataki socjotechniczne.

Oszustwo autoryzowane vs. oszustwo nieautoryzowane

Raport rozróżnia oszustwa nieautoryzowane, gdy cyberprzestępcy włamują się na konto bez zgody ofiary, oraz oszustwa autoryzowane (np. scamy), gdy przestępcy skłaniają ofiarę do pomocy w realizacji płatności.

Według raportu, socjotechnika pozostaje istotnym czynnikiem wzmacniającym skuteczność obu rodzajów oszustw, ale jej wpływ jest większy w przypadku oszustw autoryzowanych. Wśród klientów Revolut, którzy w 2023 roku padli ofiarą oszustów, większość (62%) uległa oszustwom nieautoryzowanym, ale utracona przez nich kwota była zazwyczaj znacznie mniejsza (średnio 110 GBP), niż w przypadku klientów, którzy ulegli oszustwom autoryzowanym (średnio 1400 GBP).

Oszustwo nieautoryzowane:

  • Oszustwa kartowe: oszustwa kartowe stanowią 98% wszystkich przypadków oszustw, wśród nich powszechną metodą są ataki phishingowe. Odpowiedzią na to ryzyko mogą być jednorazowe karty wirtualne ze zmiennym numerem, po realizacji transakcji ich dane są niszczone. Karty te mogą być użyte tylko jeden raz, co zmniejsza ryzyko oszustwa, w porównaniu z tradycyjnymi kartami.

  • Kradzieże fizyczne: choć doświadcza ich tylko 1% ofiar, kradzieże fizyczne były przyczyną 39% strat związanych z nieautoryzowanymi oszustwami, którym ulegli klienci Revolut w 2023 r. Współcześni oszuści działają w zorganizowanych grupach przestępczych, są w stanie śledzić ofiarę korzystającą z telefonu i przechwycić hasło technikami obserwacyjnymi. Aby obniżyć to ryzyko, przy wpisywaniu kodu PIN należy zwracać uwagę na otoczenie oraz nie zapisywać danych logowania w telefonie.

Oszustwo autoryzowane:

  • Oszukańcze oferty pracy: metoda oszustw na ofertę pracy zyskała bardzo na popularności w 2023 roku (wzrost o 1200% r/r), ofiarą są tu głównie osoby młode poszukujące zatrudnienia.

  • Oszustwa inwestycyjne: drugi typ oszustw, który zyskał na popularności w 2023 roku są oszustwa inwestycyjne (wzrost o 142% r/r). W większości tego typu scamów wabikiem jest oferta zakupu bitcoina lub innej popularnej kryptowaluty. Anonimowość transakcji kryptowalutowych, przyciąga scammerów, którzy mamią ofiary wysokimi, gwarantowanymi zwrotami z inwestycji w krypto.

  • Oszustwa zakupowe: oszustwa zakupowe pozostają najbardziej powszechnym rodzajem oszustw w każdym z badanych krajów, odpowiadają za 63% notowanych przypadków oszustw w 2023 roku, ale tylko za 15% utraconej w rezultacie oszustw całkowitej wartości.

Szczegółowe informacje na temat Polski

Choć liczba ofiar oszustw nieautoryzowanych (69%) jest ponad dwukrotnie większa niż liczba ofiar oszustw autoryzowanych (31%), to w 2023 r. straty spowodowane przez oszustwa autoryzowane były w Polsce 19 razy wyższe – średnio 1492 funtów na osobę, w porównaniu z 70 funtami na osobę w przypadku oszustw nieautoryzowanych. 99% nieautoryzowanych oszustw w Polsce stanowiły oszustwa związane z kartami płatniczymi, przy średniej stracie na osobę wynoszącej 72 funty, podczas gdy udział kradzieży fizycznych i oszustw polegających na przejęciu konta był raczej marginalny.

Największym zagrożeniem jeśli chodzi o oszustwa autoryzowane w Polsce, pod względem liczby ofiar, są oszustwa zakupowe (dotyczą 69% ofiar, średnia strata 343 funtów/osobę). Najgroźniejszym typem oszustw z punktu widzenia skutków finansowych są oszustwa inwestycyjne (dotyczą 15% ofiar, średnia strata 4143 funtów/osobę). W przypadku oszustw inwestycyjnych przestępcy mają tendencję do stwarzania atmosfery pośpiechu, w ten sposób nakłaniają ofiary do podjęcia działania, które skutkuje utratą pieniędzy. I dlatego, odczekanie, poświęcenie czasu na zastanowienie zanim klikniemy link lub udostępnimy informacje osobie, która nawiązuje z nami kontakt, ma decydujące znaczenie w uniknięciu oszustwa.

Oszustwa związane z podszywaniem się pod inną osobę są w Polsce drugim w kolejności źródłem strat (dotyczą 3% ofiar, średnia strata wynosi 2105 funtów/osobę), a trzecim oszustwa związane z pożyczkami (dotyczą 3% ofiar, średnia strata wynosi 1337 funtów/osobę). Dalej w kolejności plasują się oszustwa związane z oferowaniem pracy (dotyczą 4% ofiar, średnia strata 623 funtów/osobę). Liczba oszustw, gdzie ofiary zostały uwiedzione, tzw. romantycznych, podobnie jak w innych krajach jest w Polsce niewielka (dotyczy 1% ofiar), ale straty są zauważalne (średnia strata wynosi 367 funtów/osobę).