W okresie niepewności towarzyszącej pandemii COVID-19 w wielu krajach na świecie odnotowano wzrost wartości pieniądza w obiegu na niespotykaną dotychczas skalę. Zwiększony popyt na banknoty, w szczególności wyższych nominałów, wynikał głównie z gromadzenia środków w celach przezornościowych – tłumaczy NBP w komunikacie.

Szczególnego znaczenia nabrała funkcja gotówki jako środka gromadzenia oszczędności, a zmniejszyło się znaczenie roli pieniądza gotówkowego w realizacji transakcji. Pełny raport NBP odnośnie obrotu gotówkowego w Polsce w 2020 roku można pobrać tutaj.

NBP publikuje raport na temat obrotu bezgotówkowego

W Polsce od lat obserwowany jest wzrost wartości pieniądza w obiegu. W ostatniej dekadzie, tj. w latach 2011–2020, wartość pieniądza gotówkowego w obiegu w stosunku do grudnia 2010 r. wzrosła trzykrotnie, z 102,7 mld zł do 321,5 mld zł. W samym 2020 r. odnotowano rekordowy roczny przyrost wartości obiegu o 34,8 proc., tj. o 83,0 mld zł, w stosunku do wartości z 2019 r. Warto podkreślić, że roczny wzrost wartości obiegu w 2019 r. w porównaniu z 2020 r. był czterokrotnie niższy.

Wartość banknotów i monet pobranych z NBP w 2020 r. wyniosła 222,8 mld zł i wzrosła o 9,5 proc. w stosunku do poprzedniego roku, natomiast wartość banknotów i monet odprowadzonych do NBP w 2019 r. wyniosła 139,8 mld zł i zmniejszyła się o 24,1 proc. w stosunku do poprzedniego roku.  Wzrost wartości pobrań waluty polskiej z NBP był szczególnie widoczny w okresie marzec–kwiecień 2020 r. (rekordowy poziom 6 mld zł osiągnął 13 marca 2020 r.) oraz na przełomie października i listopada 2020 r.

Tendencje w zakresie kształtowania się wartości pieniądza gotówkowego w obiegu, wynikające z dotychczas zidentyfikowanych czynników o charakterze fundamentalnym (np. kurs walutowy, PKB, inflacja, stopy procentowe) czy sezonowym (okresy świąteczne, wakacje, początek roku szkolnego itp.), zostały w istotny sposób zaburzone przez wpływ pandemii COVID-19. Jednocześnie jednak wskaźniki makroekonomiczne wskazują, że:

  • w 2020 r. relacja wartości obiegu do PKB wyniosła 13,8 proc. i kształtowała się na znacznie wyższym poziomie niż w 2019 r. (10,4 proc.), co stanowi największy wzrost w ciągu ostatniej dekady,
  • wartość agregatu pieniężnego M1 w 2020 r. przekroczyła 1,5 bln zł i w porównaniu z 2019 r. wzrosła o 376,8 mld zł, tj. o 32,6 proc.,
  • udział pieniądza gotówkowego w M1 w 2020 r. wyniósł 21,0 proc. i w stosunku do 2019 r. wzrósł o 1,6 pkt proc.