Biorąc pod uwagę aktualnie bardziej prawdopodobny scenariusz dalszego wzrostu stóp procentowych niż ich spadku, banki w celu minimalizowania ryzyka systemowego powinny bez zbędnej zwłoki skorygować swoje działania stosownie do wskazanych niżej zaleceń organu nadzoru – przekazał UKNF w komunikacie.

Banki na dostosowanie się do wydanych zaleceń mają czas do końca marca bieżącego roku. Pełne stanowisko UKNF w sprawie działań mających na celu ograniczenie poziomu ryzyka kredytowego można pobrać tutaj.

To kolejny ważny komunikat Urzędu. Ostatnio KNF opublikował stanowisko na temat wideoweryfikacji. Chodzi o bezpieczeństwo zakładania rachunków bankowych online oraz przeciwdziałanie praniu pieniędzy (AML). To ważny komunikat m.in. w kontekście rozpoczętych niedawno konsultacji EBA na temat cyfrowego onboardingu klientów.

UKNF zaleca ostrożność przy ocenie zdolności kredytowej

Organ nadzoru rekomenduje bankom bardziej wyśrubowane podejście przy ocenie zdolności kredytowej. Zgodnie z zaleceniami UKNF koszty utrzymania gospodarstwa domowego należy przyjmować na poziomie wyższym od minimum socjalnego. Oczywiście uwzględniając przy tym zróżnicowanie ze względu na miejsce zamieszkania i aktywności zawodowe osoby ubiegającej się o kredyt.

Biorąc pod uwagę obecne uwarunkowania na rynku kredytów hipotecznych oraz w świetle stwierdzonych praktyk stosowania Rekomendacji S przez banki w omawianym zakresie, organ nadzoru zaleca, żeby w procesie oceny zdolności kredytowej wszystkie banki przyjmowały zmianę poziomu stopy procentowej o minimum 5 p.p. – czytamy w stanowisku.

Ponadto UKNF wskazał swoje oczekiwania, co do poziomów wskaźnika DStI (ang. Debt Service to Income). Jest on stosunkiem wartości zobowiązań finansowych do wysokości uzyskiwanych dochodów. W stanowisku organ nadzoru wyróżnia jego wartości, przy których wymagana jest szczególna ostrożność banku. Jest to kolejno 40% – przy niższych dochodach i 50% – przy wyższych dochodach potencjalnego kredytobiorcy.

Ewentualne przekroczenie poziomów ostrożnościowych wskaźnika DStI powinno być traktowane przez banki jako wyjątek oraz podlegać szczególnemu uzasadnieniu. Banki powinny w swoich strategiach zarządzania ryzykiem przewidywać szczególne monitorowanie portfela, w którym przekroczony został wskazany przez nadzór poziom DStI – zwraca uwagę UKNF.

Dostosowanie się przez banki do powyżej wymienionych zaleceń w praktyce oznacza zmiany w procedurach oceny zdolności kredytowej. Spowodują one znaczące obniżenie możliwej do udzielenia kwoty kredytu hipotecznego. Przy czym spadek zdolności kredytowej ma już miejsce wraz z ostatnimi podwyżkami stóp procentowych. W związku ze stanowiskiem UKNF grono potencjalnych kredytobiorców zmniejszy się jeszcze bardziej.

Kredyty o stałej stopie procentowej. Na co zwraca uwagę UKNF?

Intencją nadzoru jest, żeby banki dołożyły jak największych starań w celu skutecznego uatrakcyjnienia i promocji oferty w zakresie kredytu o okresowo stałej stopie procentowej oraz wprowadzenia docelowo do swojej oferty kredytu o stopie procentowej stałej dla całego okresu kredytowania – tłumaczy UKNF w stanowisku.

Urząd podkreśla przy tym, że oferta o stałej stopie procentowej powinna stanowić realną alternatywę dla klienta. Oznacza to, że musi być na tyle atrakcyjna, by osoba zainteresowana kredytem hipotecznym była skłonna ją uwzględnić jako racjonalne kosztowo zabezpieczenie przed wzrostem oprocentowania.

UKNF zwraca także uwagę na obecne warunki wysokiej niepewności co do przyszłego poziomu stóp procentowych. Zdaniem Urzędu, w tych okolicznościach istotne jest przypominanie przez banki swoim klientom o przysługującym im prawie do konwersji kredytu zmiennoodsetkowego na kredyt o stałym lub okresowo stałym oprocentowaniu. Co więcej, równie ważne jest niestosowanie jakichkolwiek barier przy tego typu konwersji.

Jak zauważa mec. Maciej Raczyński – radca prawny i partner zarządzający w Raczyński Skalski & Partners Radcowie Prawni Adwokaci Sp.p. powyższe stanowisko Komisji Nadzoru Finansowego niewątpliwie będzie mieć kluczowe znaczenie dla rynku kredytów hipotecznych w perspektywie najbliższych miesięcy. Z pewnością należy spodziewać się znacznego ograniczenia liczby udzielonych kredytów hipotecznych – wyłączając miesiąc bieżący (marzec 2022 r.), który zapewne będzie obfitował w dużą liczbę złożonych wniosków kredytowych.

Ponadto mec. Raczyński zwraca uwagę na fakt, że biorąc pod uwagę decyzję Rady Polityki Pieniężnej z 8 marca 2022 r. o podniesieniu stopy referencyjnej aktualnie liczenie zdolności kredytowej przez banki będzie następować wg. stopy referencyjnej minimum na poziomie 8,5 p.p. To z pewnością wykluczy możliwość uzyskania kredytu hipotecznego przez znaczną liczbę polskich rodzin.