Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych (UUP), wdrażająca przepisy PSD2, zawiera kilkanaście wyłączeń jej stosowania. Wytyczne EBA dotyczą wyłączenia z art. 6 pkt 11 UUP, zgodnie z którym przepisów tej ustawy nie stosuje się do usług opartych o instrumenty płatnicze, które można wykorzystywać jedynie w ograniczony sposób.
Chodzi tu przede wszystkim o te instrumenty płatnicze, które pozwalają posiadaczowi nabywać towary lub usługi wyłącznie w placówkach ich wydawców lub w ramach ograniczonej sieci podmiotów związanych z nimi umową handlową (np. karty podarunkowe czy paliwowe). Objęte wyłączeniami zostały także te rozwiązania, które służą wyłącznie do nabywania ograniczonego zakresu towarów lub usług (np. aplikacja służąca wyłącznie do nabywania biletów komunikacji miejskiej). Prowadzenie działalności wyłączonej spod PSD2 może stanowić atrakcyjną alternatywę biznesową dla regulowanej i nadzorowanej działalności dostawców usług płatniczych.
– Zgodnie z definicją ustawową, instrumentem płatniczym jest każde zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika i dostawcę usług płatniczych (np. krajową instytucję płatniczą) zbiór procedur, wykorzystywane przez użytkownika do złożenia zlecenia płatniczego (np. karty płatnicze, karty wirtualne, aplikacje mobilne) – wyjaśnia Aleksander Wasiak, Associate w Kancelarii Raczyński Skalski & Partners.
Organy krajowe mają 2 miesiące na złożenie deklaracji
24 lutego 2022 r. EBA opublikował ostateczne wytyczne dotyczące wyłączenia instrumentów płatniczych “ograniczonej sieci” spod PSD2. Kierowane do właściwych organów państw członkowskich (takich jak KNF) informują co podlega, a co nie, unijnej dyrektywie PSD2. Właściwe organy muszą w terminie 2 miesięcy od publikacji tłumaczeń Wytycznych powiadomić EBA, czy stosują się lub zamierzają zastosować się do Wytycznych, albo podać powody niestosowania się do nich.
Wytyczne zostały opracowane zgodnie z art. 16 rozporządzenia w sprawie EBA. Dokument ten upoważnia unijną instytucję do wydawania zaleceń odpowiednim organom krajowym państw członkowskich lub instytucjom finansowym.
Zanim przejdziemy do konkretów warto jeszcze dodatkowo podkreślić, że podstawami prawnymi opublikowanych przez EBA Wytycznych są m.in. art. 3 lit. k) oraz art. 37 ust. 2 PSD2. Mając to na uwadze, możemy teraz przyjrzeć się ustaleniom Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego z bliska.
Co zmieniają nowe Wytyczne?
Wytyczne szczegółowo określają stosowanie wyłączenia zgodnego z art. 3 lit. k PSD2. Dokument zawiera także informacje dotyczące procedury powiadamiania właściwych organów. Przede wszystkim sprecyzowano kryteria i wskaźniki stosowane do oceny, czy dana działalność podlega pod wyłączenie stosowania przepisów PSD2. Ma to na celu ograniczenie potencjalnego ryzyka dla użytkowników instrumentów płatniczych. Wytyczne mają także stanowić zapewnienie, że podmioty, które mogą korzystać z wyłączenia, będą robić to we właściwie ograniczonym zakresie.
EBA doprecyzował także same właściwości kryteriów i wskaźników oceny, w tym ich obowiązkowy charakter. Korzystanie z określonego instrumentu płatniczego można uznać za ograniczone, jedynie jeżeli istnieje funkcjonalny związek między towarami lub usługami, które można nabyć za pomocą takiego
instrumentu płatniczego. Od teraz, powyższa zależność opierać się będzie na określonej kategorii oraz łączącym je wspólnym celu, a nie na wiodącym towarze lub usłudze – jak było do tej pory.
Zgodnie z wytycznymi EBA, instrumenty płatnicze, które pozwalają nabywać towary lub usługi wyłącznie w placówkach wydawcy lub w związanych z nim umową handlową ograniczonych sieciach – nie podlegają przepisom PSD2. Jednakże instrumenty płatnicze umożliwiające posiadaczowi nabywanie towarów lub usług wyłącznie w pomieszczeniach wydawcy mogą być wykorzystywane tylko w pomieszczeniach fizycznych, a nie w sklepach internetowych. Z Wytycznych wynika ponadto, że ograniczona sieć dostawców usług może obejmować wyłącznie sklepy fizyczne, wyłącznie sklepy internetowe lub zarówno sklepy fizyczne, jak i internetowe.
Wreszcie, aby zapewnić przejrzystość w zakresie świadczenia usług wyłączonych spod PSD2, unijne ustalenia wchodzą w detale. Wytyczne omawiają m.in. zakres informacji, które należy uwzględnić w opisie wyłączonych usług, składanym do właściwego organu, nakazują stosować odpowiednie rozwiązania techniczne i umowne, informować użytkownika, że świadczone usługi „ograniczonej sieci” nie podlegają prawu usług płatniczych i nadzorowi oraz że użytkownikom nie przysługuje ochrona przewidziana przez PSD2.
– Określone instrumenty płatnicze „ograniczonej sieci” mogą być wykorzystywane do nabywania towarów i usług zarówno fizycznych, jak i cyfrowych. Wydawcy instrumentów płatniczych będą mieli obowiązek stosowania odpowiednich ograniczeń technicznych i umownych ograniczających korzystanie z tego instrumentu płatniczego. Co więcej, podmioty korzystające z włączenia będą mogły wydawać więcej niż jeden instrument płatniczy w ramach „ograniczonej sieci akceptacji”. Wytyczne EBA doprecyzowują również zasady świadczenia usług w ramach limited network przez instytucje płatnicze czy instytucje pieniądza elektronicznego, czyli podmioty nadzorowane – tłumaczy Aleksander Wasiak.
Wytyczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego mają zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2022 roku. Co jednak istotne, zostały one opatrzone dodatkowym, 3-miesięcznym okresem przejściowym dla wszystkich wydawców, którzy dotychczas korzystali z wyłączenia. Podmioty te mają obowiązek złożyć zaktualizowane powiadomienia do odpowiednich instytucji do 1 września 2022 roku. Oficjalne decyzje będą oceniane w trybie przyspieszonym, a więc wszystkie podania czeka tzw.: „mała re-autoryzacja” (podobnie, jak miało to miejsce w przypadku krajowych instytucji płatniczych w 2018 roku w związku z wejściem w życie przepisów transponujących PSD2).
Jak to będzie wyglądać na polskim podwórku?
Zasadniczo tak, jak można byłoby się tego spodziewać. KNF musi być informowany w określonych terminach o określonych zdarzeniach. W UUP przewidziano wymóg uzyskania wpisu do rejestru KNF, jak i informowania o końcu prowadzonej działalności. Wytyczne przewidują, że w przypadku istotnej zmiany informacji dotyczących określonego instrumentu płatniczego „ograniczonej sieci” trzeba będzie przekazać właściwemu organowi nowe powiadomienie (np. zgłoszona wcześniej kategoria towarów ulegnie zmianie).
W przypadku gdy w ciągu ostatnich 12 miesięcy całkowita wartość transakcji naszej działalności przekroczy pułap 1 miliona euro (przeliczanego przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w ostatnim roboczym dniu miesiąca, w którym nastąpiło przekroczenie tej kwoty) w zakresie usług płatniczych „ograniczonej sieci”, mamy obowiązek przekazać do KNF odpowiednie powiadomienie. Musi ono zawierać opis oferowanych przez podmiot usług, ze wskazaniem, na podstawie którego wyłączenia z UUP uznaje się, że dany rodzaj działalności jest wykonywany.
Mamy na to urzędowe 14 dni, liczone rzecz jasna od końca miesiąca, w którym nastąpiło przekroczenie wspomnianego pułapu. W przypadku przekroczenia, KNF w terminie 30 dni od dnia złożenia powiadomienia lub dołączanego uzupełnienia, dokona wpisu naszej działalności do swojego rejestru.
– Takie powiadomienie należy przekazać właściwemu organowi w każdym państwie członkowskim, w którym znajdują się użytkownicy instrumentu płatniczego i w którym przekroczony został określony przepisami próg wartości wykonanych transakcji. Wydawca instrumentu ograniczonej sieci powinien przekazać powiadomienie za okres krótszy niż 12 miesięcy, jeżeli całkowita wartość transakcji płatniczych zrealizowanych w tym okresie przekroczy kwotę 1 mln euro. Składany dokument powinien zawierać informację na temat rodzaju wyłączenia, na podstawie którego prowadzona jest działalność, oraz opis działalności z informacją m.in. o tym, czy towary lub usługi do nabycia są fizyczne, czy też cyfrowe. Niezbędne jest także wykazanie innych państw członkowskich, w których ten sam wydawca świadczy zgłoszoną w powiadomieniu usługę na podstawie wyłączenia stosowania PSD2 – komentuje Aleksander Wasiak.
Jeżeli nie spełnimy powyższych warunków to KNF wyda decyzję o odmowie wpisu naszego podmiotu do rejestru. W takim wypadku, mamy zasadniczo dwie opcje. W ciągu 3 miesięcy od chwili doręczenia decyzji, możemy złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności w charakterze krajowej instytucji płatniczej albo o wpis do rejestru małych instytucji płatniczych, albo będziemy zmuszeni skorygować prowadzoną przez nas działalność w zakresie usług płatniczych (poprzez zmniejszenie skali działalności do ww. limitu wartości wykonywanych transakcji).
Jeśli nasz podmiot jest już wpisany do rejestru KNF, a zamierzamy zakończyć działalność gospodarczą naszego podmiotu to mamy rzecz jasna obowiązek poinformowania o tym, ze wskazaniem terminu. Po więcej aktualności z zakresu prawa gospodarczego odsyłamy do sekcji Legal.
Ostatnie podcasty