Organy regulacyjne w różnych częściach świata zwiększają kontrolę nad Visa i Mastercard w związku z opłatami pobieranymi od sprzedawców, ale Indie wybrały inną ścieżkę. Tworzą konkurencyjne sieci płatnicze, które coraz bardziej odsuwają na boczny tor międzynarodowych gigantów, lub jak twierdzą niektórzy, monopolistów.

Indie rzucają wyzwanie sieciom Visa i Mastercard

Strategia Indii opiera się na Unified Payments Interface, znanym jako UPI, to dziewięcioletni system, który pozwala konsumentom i sprzedawcom ominąć tradycyjne sieci kart, łącząc konta bankowe bezpośrednio za pomocą kodów QR i numerów telefonów. O sprawie pisze TechCrunch.

Sieć UPI przetwarza obecnie ponad 13 miliardów transakcji w czasie rzeczywistym miesięcznie – co stanowi około 71% wszystkich transakcji w najbardziej zaludnionym kraju na świecie – i odpowiada za 36% wszystkich wydatków konsumenckich w tym kraju, zgodnie z analizą przeprowadzoną przez firmę Bernstein.

Sukces UPI nie pozostał niezauważony. Lokalny rząd wykorzystał go do przekształcenia swojego rynku kart kredytowych za pomocą RuPay, własnej sieci kartowej. RuPay cieszy się kluczową przewagą: jest to jedyny system płatności, który może przetwarzać transakcje kartami za pośrednictwem UPI.

W zeszłym roku władze zaczęły agresywnie pracować nad dalszą popularyzacją kart kredytowych RuPay, czemu początkowo opierało się wiele banków, powołując się na obawy o utratę opłat interchange.

Mniejsze opłaty dla sprzedawców

Strategia ta wymaga starannej kalibracji opłat. RuPay w UPI obciąża sprzedawców tylko za transakcje kartami o wartości przekraczającej 2000 rupii (23,3 USD). Ma to być szczególnie atrakcyjne dla małych firm, które często opierały się kartom kredytowym, aby uniknąć płacenia opłat handlowych. Średnia wartość transakcji kartą w UPI jest obecnie niższa niż 1000 rupii.

Co więcej, indyjski bank centralny w zeszłym roku nakazał pożyczkodawcom umożliwienie konsumentom wyboru preferowanej sieci kart, zakazując zawierania umów na wyłączność z globalnymi sieciami. W sierpniu National Payments Corporation of India (NPCI), która nadzoruje zarówno UPI, jak i RuPay, nakazała bankom zapewnienie posiadaczom kart RuPay takich samych nagród, jak w przypadku innych sieci. Wydaje się, że naciski działają – zgodnie z danymi rządowymi polowa wszystkich nowych kart w Indiach w czerwcu 2024 została wydana właśnie w sieci RuPay.

W obliczu tak silnego nacisku ze strony lokalnego rządu i zmieniających się zachowań konsumentów, Visa i Mastercard zostały zmuszone do zmiany sposobu działania w Indiach. W ostatnich miesiącach amerykańscy giganci nawiązali współpracę z fintechami, aby rozszerzyć obsługę kart na terminale handlowe obsługujące UPI, z których korzysta ponad 10 milionów drobnych sprzedawców w Indiach.

Visa i Mastercard na cenzurowanym w Europie i USA

O wysokich opłatach pobieranych przez Visę i Mastercard mówi się od dawna także w Europie. We wrześniu zeszłego roku brytyjski sąd apelacyjny ds. konkurencji wydał zgodę na pozew zbiorowy o wartości 4 mld dolarów złożony przez brytyjskie firmy. Chodzi o wielostronne opłaty interchange pobierane przez Mastercard i Visa. Pozew zarzuca, że firmy, które przyjmowały płatności kartami komercyjnymi, płaciły opłaty znacznie wyższe niż powinny, powodując istotne straty.

Z kolei w Unii Europejskiej w 2019 roku amerykańscy giganci płatniczy zgodzili się obniżyć opłaty interchange za płatności dokonywane w Europie kartami wydanymi poza Europejskim Obszarem Gospodarczym o 40% w następstwie dochodzenia antymonopolowego UE. Umowa ta miała obowiązywać przez pięć lat, do listopada 2024 roku, ale teraz została przedłużona o kolejne pięć lat, do listopada 2029 roku.

Batalie z sieciami Visa i Mastercard toczą się również w Stanach Zjednoczonych. W maju zeszłego roku, po prawie 20 latach sporów sądowych, Visa i Mastercard zawarły ugodę z amerykańskimi sprzedawcami, obniżając i ograniczając stawki interchange dla kart kredytowych oraz debetowych. Ta umowa może zaoszczędzić sprzedawcom 30 mld dolarów w ciągu pięciu lat.

Natomiast we wrześniu Departament Sprawiedliwości USA pozwał Visę za monopol na rynku kart debetowych. Cywilny pozew antymonopolowy zarzuca Visie nielegalne utrzymywanie monopolu na rynkach sieci kart debetowych poprzez wykorzystywanie swojej dominacji do „udaremniania rozwoju istniejących konkurentów i uniemożliwiania innym opracowywania nowych i innowacyjnych alternatyw”.