Mniejsze wykorzystanie gotówki z powodu pandemii i zwrócenie przez banki centralne swojej uwagi na waluty cyfrowe (CBDC) sprawiło, że powróciły spekulacje odnośnie rychłego końca banknotów i monet. Od początku zeszłego roku liczba gotówki deponowanej w bankach centralnych i komercyjnych w strefie euro spadła o 25%. Z kolei z ankiety przeprowadzonej przez Eurosystem w połowie 2020 roku wynika, że około 40% respondentów używało w tym czasie gotówki rzadziej niż wcześniej.

To nie koniec gotówki. Fizyczne pieniądze mają się dobrze

Z kolei Fabio Panetta, członek zarządu EBC, stwierdził na konferencji Deutsche Bundesbank, że pomimo znaczącego spadku w wykorzystaniu gotówki przy płatnościach, w ciągu ostatniego roku nastąpił równolegle ogromny wzrost popytu na banknoty euro. Mowa tu o wzrostach o 190 mld EUR lub 550 EUR per capita – pomiędzy marcem 2020 a majem 2021.

Zdaniem Panetty jest to spowodowane faktem, że w czasie kryzysu gotówka jest dla ludzi najbardziej pewną formą pieniądza. Rynkowa niepewność sprawia, że obywatele chętniej magazynują banknoty i monety. Członek zarządu EBC zwracał także uwagę na fakt, iż gotówka pomaga w walce z wykluczeniem finansowym. Za jej pomocą można dokonywać płatności bez żadnych kosztów.

– W związku z tak dużą liczbą zalet gotówki spodziewam się, że przetrwa ona cyfrową rewolucję i że ludzie nadal będą z niej korzystać przez wiele kolejnych lat. Eurosystem będzie z kolei starał się zapewnić solidną podaż gotówki, upewniając się, że jest ona akceptowana przez sprzedawców – mówił Fabio Panetta w trakcie konferencji Deutsche Bundesbank.

A co z cyfrowym euro?

Panetta odniósł się także do cyfrowego euro, które jego zdaniem ma być uzupełnieniem dla gotówki, a nie jej zastępstwem. Przypomnijmy, że na początku bieżącego roku Europejski Bank Centralny i Komisja Europejska rozpoczęły rozmowy na temat cyfrowego euro.

Pierwszym krokiem ma być zajęcie się kwestiami prawnymi i technicznymi, związanymi z emisją CBDC. Prace w tym zakresie prowadzone są także przez inne podmioty, ale pomysłów jest dużo – można powiedzieć, że projekty CBDC dzielą banki centralne.

Pełną wypowiedź Fabio Panetty można znaleźć na stronie EBC.

Narodowy Bank Polski na straży gotówki

Stanowisko Europejskiego Banku Centralnego de facto pokrywa się z tym prezentowanym przez Narodowy Bank Polski. Przy okazji IX Cashless Congress prezes NBP, prof. Adam Glapiński, mówił o strategii banku centralnego w zakresie obrotu gotówkowego i bezgotówkowego. Jednym z celów Narodowego Banku Polskiego ma być walka z wykluczeniem finansowym.

– Gotówka jest najpowszechniejszym sposobem dokonywania płatności w Polsce. 98 procent Polaków korzysta z gotówki, zaś z karty – 76 procent. Połowa płatności gotówkowych była dokonywana w miejscu, gdzie dostępny był również terminal. Udział gotówki w płatnościach zmniejsza się, lecz nadal jest bardzo wysoki – mówił prezes Glapiński w trakcie IX Cashless Congress.

Narodowy Bank Polski prowadzi prace nad zagwarantowaniem dostępu do obrotu gotówkowego. Prezydent, na wniosek prezesa NBP, skierował do Sejmu projekt nowelizacji ustawy o usługach płatniczych, która ma zapewnić akceptację gotówki i umożliwienie wypłat pieniędzy z banku.

Propozycja NBP spotkała się z odpowiedzią branży – Fundacji Polska Bezgotówkowa odpowiedziała na propozycję banku centralnego wysyłając swoje stanowisko do Ministerstwa Finansów. Fundacja stwierdza w nim, że obrót gotówkowy w Polsce nie jest zagrożony i powinniśmy dążyć do równouprawnienia różnych form płatności.

A co z cyfrowym złotym? W maju NBP opublikował raport na temat walut cyfrowych, z którego wynika, że na razie nie powinniśmy spodziewać się emisji CBDC w Polsce.